Evde tereyağı ve sadeyağ nasıl yapılır?

Tereyağının yoğurttan yapıldığını bana ilk söylediklerinde çok gülmüştüm. Biraz saflık vardı ama o kadar da değil! Yoğurt ve tereyağı iki bambaşka şeydi. Seneler sonra bunun gerçek olduğuna ikna oldum. Küçük çapta kendim de yaptım. Güzel bir şey. Yok yok, çok güzel, şahane bir şey!

Mayaladığınız yoğurtların kaymağını buzdolabında veya dondurucuda biriktirin. Kullanacağınız gün oda sıcaklığına getirin (ısısı 20ºC civarında olmalı). İçine biraz da su ekleyin. Bir kavanoza koyup kapağını kapattıktan sonra elinizde çalkalayın.

Yağ parçaları top top olup beyaz bir su saldığında (yayıkaltı suyu. İngilizce buttermilk) olmuş demektir. Çıkan suyu süzgeçten süzün (çok kıymetlidir, hamur işlerine katabilirsiniz).

Yağı topaklarını tek bir top haline getirip iki parça tahtanın arasında bastırın. Yağı suyla yıkayın, tekrar bastırıp suyunu çıkarın. Bunu birkaç kez daha tekrar edin. Yağın içindeki suyu olabildiğince almak uzun ömürlü olması için önemli.

İsterseniz tuz ekleyip tekrar yoğurun. Şekil verip buzdolabına kaldırın.

Tereyağının yağı sadeyağ!

Sadeyağ tereyağının yağıdır. Tereyağının içinde az miktarda da olsa yayıkaltı suyu ve başka maddeler bulunur; bunlardan arındırılır. Kendi yaptığınız yağa kıyamazsınız belki ama çarşıdan alacağınız güzel bir tereyağıyla deneyin.

Tereyağını kalın tabanlı bir tavaya koyun. Çok kısık ateşte eritmeye başlayın. Üstte biriken köpükleri delikli kaşıkla alıp bir kenarda biriktirin (bu köpüklere yumurta kırabilirsiniz). Yağı çok kısık ateşte yarım saat kadar tutun. Tereyağının tortusu kavrulup dibe düşer. Bu arada yağı yakmamaya özen gösterin.

Yağın tavada ılınmasını bekleyin. Tortuyu almadan cam kavanoza aktarın. Kapağını örttükten sonra oda sıcaklığında muhafaza edebilirsiniz. Bozulmaz. Sıcakken zeytinyağı gibi ışıl ışıldır. Soğukta bekletildiğinde donuklaşıp beyazlar.

Sadeyağ Osmanlı’da çok kullanılan bir yağ imiş. Baklavada, pilavda, un kurabiyesinde güzel olur. Hatta Urfalılar kızartmalarını bile bu yağla yaparlar. Hindistan’da ghee diye bilinir. Mis kokulu, insana mutluluk veren, mideye dokunmayan bir yağdır. Çok severim.

Sadeyağ ile şahane bir un kurabiyesi yapmak mümkün. Tarifi burada.

Home made butter and ghee: Yogurt cream is used to make butter and you can use butter to prepare ghee.